Ultradźwięki
Terapia ultradźwiękowa jest określana także jako sonoterapia, fonoterapia, lub ultrasonoterapia. Polega na oddziaływaniu przez skórę fali dźwiękowej na głębiej położone struktury ciała fali ultradźwiękowej (fali mechanicznej, akustycznej, o częstotliwości powyżej granicy słyszalności), w celu uzyskania efektów terapeutycznych, przede wszystkim efektu przeciwbólowego i stymulacji komórkowych procesów naprawczych, poprzez wywoływanie zjawisk fizjologicznych spowodowanych działaniami termicznymi (cieplnymi) i atermicznymi (głównie mechanicznymi).
Wpływ ultradźwięków na organizm:
- efekty termiczne – rozgrzewanie i zwiększanie elastyczności tkanek o dużej zawartości kolagenu (ścięgna, więzadła, rozcięgna, torebki stawowe, blizny), bez zmniejszania ich wytrzymałości; ultradźwięki przyspieszają też procesy naprawcze w przewlekłej fazie procesów zapalanych,
- efekty atermiczne – dzięki pobudzaniu przepływu płynów wewnątrz – i zewnątrzkomórkowych przez zjawiska fizyczne („kawitacje”, „strumień akustyczny” i „mikromasaż”) ultradźwięki działają przeciwzapalnie i przyspieszają procesy naprawcze.
Wskazania do zastosowania ultradźwięków
zespoły bólowe w chorobach zwyrodnieniowych stawów oraz nerwobólach,
- zmiany zapalno-zwyrodnieniowe ścięgien (np. ostroga piętowa),
zespoły przeciążeniowe mięśni i ścięgien,
bóle poamputacyjne,
przykurcze ścięgien,
bolące blizny.
Przeciwwskazania do zastosowania ultradźwięków
- ciążą,
choroba nowotworowa (lub jej podejrzenie)
miejsca krwawiące lub zagrożone krwawieniem,
znaczące nieprawidłowości układu naczyniowego,
u pacjentów z hemofilią,
zastosowanie w okolicach: oczu, narządów płciowych, okolicy serca u osób z zaawansowaną chorobą wieńcową,
u pacjentów z rozrusznikiem serca lub innymi implantami elektronicznymi – w okolicy tych urządzeń.
Dawkowanie ultradźwięków zależy od wielu czynników, do najważniejszych należą: rodzaj schorzenia oraz stopień jego nasilenia, indywidualne tolerancja na ultradźwięki, częstotliwości ultradźwięków oraz metody i czas nadźwiękawiania. Częstotliwość zastosowana podczas zabiegu uzależniona jest od głębokości na jakiej chce się uzyskać efekty terapeutyczne. Wysokie częstotliwości (>2 400 kHz) wywołują działanie w płytkich warstwach skóry, natomiast niższe np. 800 kHz przenikają do 3 cm. Natężenie fali określa się w watach na cm² głowicy [W/cm²], maksymalna dawka lecznicza wynosi 2 W/cm². Z reguły stosuje się jednak niższe dawki. Czas trwania zabiegu waha się między 1-15 minut. Seria składa się z 10 zabiegów w schorzeniach przewlekłych lub 6 i mniej w stanach ostrych. Ultradźwięki wykonywane są codziennie, jednak niekiedy zaleca się jedno- lub dwudniową przerwę. Następną serię zabiegów można wykonać po około 3 – 5 miesiącach.
Zabiegi ultradźwiękowe wykonywane są przez lekarza specjalistę rehabilitacji lub fizjoterapeutę.