Ultrasonografia diagnostyczna

Ultrasonografia diagnostyczna

Ultrasonografia, czyli USG to nieinwazyjna, bezbolesna metoda diagnostyczna, która pozwala na poznanie obrazu narządów wewnętrznych i tkanek w czasie rzeczywistym przy pomocy fal ultradźwiękowych.

USG Honda HS-2100
Honda HS-2100

USG narządu ruchu, zwane jest też jako USG stawów lub USG ortopedycznym. Jego celem jest:

  • prawidłowa ocena stanu mięśni, więzadeł oraz powierzchni stawów,
  • szybka diagnostyka przy zmianach pourazowych i zapalnych,
  • możliwość odnalezienia trudnych do wykrycia ciał wolnych,
  • różnicowanie rozrostu tkanek miękkich w obrębie kończyn z obrzękami,
  • szybkie wykrywanie torbieli, krwiaków, guzków lub tętniaków,
  • wykonanie kontrolowanych iniekcji dostawowych i okołostawowych.

Rodzaje badań USG

Nadgarstek odpowiada za wykonywanie skomplikowanych ruchów dłoni, a także przenosi obciążenia, przez co jest szczególnie narażony na zmiany pourazowe i zwyrodnienia. Najczęstsze urazy tej części ciała spowodowane są tzw. upadkiem na wyprostowaną rękę, a także urazami w sporcie.

Badanie USG jest niezwykle ważne w diagnostyce urazów, obrzęków, zapaleń a także zaburzeń czucia. Dzięki niemu możemy ocenić lokalizację zmian, ich rozległość oraz wdrożyć odpowiednie leczenie. USG pozwala też zlokalizować i ocenić rozległość patologicznych zmian oraz zdiagnozować zarówno pourazowe jak i chroniczne bóle nadgarstka. Dzięki temu badaniu jest także możliwa ocena aparatu wiązadłowego nadgarstka.

Wskazania:

  • silny, długotrwały ból, uczucie „mrowienia” w nadgarstku,
  • zaburzenia czucia w obrębie stawu,
  • trudności w wykonywaniu codziennych czynności, niezdarność ruchowa,
  • choroby reumatyczne,
  • wyczuwalne guzy tkanki podskórnej i mięśni,
  • utrzymujący się obrzęk lub opuchlizna, deformacja nadgarstka

Diagnostyka USG dłoni i nadgarstka obejmuje:

  • jamy stawów nadgarstka,
  • jamy stawów śródręczno-paliczkowych (MCP) i stawów międzypaliczkowych (PIP),
  • zarysy kości nadgarstka, śródręcza i palców,
  • gangliony i przepukliny stawów nadgarstka i palców,
  • aparat torebkowo-więzadłowy stawów MCP, PIP i DIP,
  • aparat więzadłowy strony grzbietowej nadgarstka,
  • przedział kompleksu chrząstki trójkątnej,
  • mięśnie krótkie dłoni,
  • ścięgna mięśni długich prostowników oraz ich pochewki i troczki na poziomie nadgarstka oraz śródręcza i palców,
  • ścięgna mięśni długich zginaczy oraz ich pochewki i troczki na poziomie nadgarstka oraz śródręcza i palców,

Łokieć, czyli staw łokciowy łączy ramię z przedramieniem. Najczęstszą przyczyną wizyty u lekarza jest ból w stawie.

Za pomocą tego badania można diagnozować zespoły bólowe, ocenić wysięk wewnątrzstawowy, ciała wolne, torbiele, stany zapalne kaletek, zmiany zwyrodnieniowe i przeciążeniowe – tzw. „łokieć tenisisty” i „łokieć golfisty”, zespół kanału nerwu łokciowego, a także dokładnie ocenić uszkodzone struktury w wyniku urazu, jak np. zerwanie ścięgna mięśnia trójgłowego i dwugłowego ramienia.

Wskazania:

  • promieniujący i nasilający się ból w stawie łokciowym, szczególnie podczas aktywności,
  • pojawienie się tkliwości tkanek przy dotyku,
  • trudności w wykonywaniu codziennych czynności, niezdarność ruchowa,
  • brak możliwości zgięcia, blokowanie się stawu,
  • choroby reumatyczne.

Diagnostyka USG Łokcia obejmuje:

  • jamę stawu – wysięk, krwiak, obrzęk błony maziowej,
  • zarysy kości ramiennej, promieniowej i łokciowej,
  • zarysy chrząstki szklistej i warstwy podchrzęstnej na powierzchni bloczka kości ramiennej,
  • ścięgno wspólne prostowników,
  • ścięgno wspólne zginaczy,
  • więzadło poboczne promieniowe i obrączkowate,
  • więzadło poboczne łokciowe (część przednia i tylna),
  • przednia torebka stawu,
  • ścięgno mięśnia trójgłowego ramienia,
  • rowek nerwu łokciowego i nerw łokciowy – ocena dynamiczna
  • stabilności stawu łokciowego (próba maksymalnego zgięcia),
  • badanie dynamiczne stawu łokciowego w celu oceny przyczyny deficytu wyprostu łokcia, pronacji / supinacji przedramienia.

Staw barkowy, lub inaczej ramienny, to jeden z najbardziej niestabilnych stawów w organizmie człowieka. Jest połączeniem kończyny górnej z tułowiem, co powoduje nieustanne narażenie go na przeciążenia i urazy. Ból występujący przy schorzeniach stawu barkowego często utrudnia wykonywanie codziennych czynności i normalne funkcjonowanie.

Dzięki badaniu USG możliwe jest zdiagnozowanie bólu, ograniczeń ruchomości, ewentualnie ograniczeń siły mięśniowej i zakresu ruchów w stawie. Ze względu na to, iż badanie pozwala na zobrazowanie poszczególnych części stawu w ruchu i prześledzenia ich wzajemnej interakcji, jest to metoda w dokładny sposób obrazująca przyczyny większości powszechnie spotykanych stanów dyskomfortu, znanych pod pojęciem „bolesnego barku”.

Wskazania:

  • uczucie tarcia lub trzeszczenie w trakcie ruchu,
  • urazy i przeciążenia podczas uprawiania sportu,
  • ból w stawie promieniujący do kręgosłupa szyjnego lub kończyn górnych,
  • sztywność barku odczuwana mimo braku aktywności fizycznej lub snu,
  • trudności lub brak możliwości uniesienia kończyny górnej,
  • siedzący tryb życia oraz nieprawidłowa postawa,
  • zwapnienie stawu,
  • choroby reumatyczne i zwyrodnienia stawu barkowo-obojczykowego.

Diagnostyka USG stawu barkowego obejmuje:

  • ocenę ścięgien, więzadeł i mięśni oraz elementów chrzęstno-kostnych,
  • określenie obrzęku okołościęgnistego i ocenę obecności płynu w kaletce podbarkowej,
  • ocenę ciągłości ścięgien stożka rotatorów i więzadeł jako aparatu stabilizującego staw,
  • ocenę obrąbka stawowego w dostępnych fragmentach,
  • ocenę ewentualnych konfliktów kostno-ścięgnistych, jako częstej przyczyny zespołów bólowych;
  • ocenę stawu barkowo–obojczykowego – zmian zwyrodnieniowych i przeciążeniowych,
  • ocenę innych elementów możliwych do oceny w badaniu USG (zarówno statycznym, jak i dynamicznym).

Staw biodrowy czyli biodro odpowiada za czynności bardzo ważne dla poruszania się człowieka, dlatego jego kontuzja praktycznie wyłącza go z aktywnego życia. Przy dużych obciążeniach i aktywności jest dość mocno narażony na urazy, schorzenia oraz zwyrodnienia.

Dzięki badaniu USG możliwa jest ocena potencjalnej obecności płynu w stawie biodrowym – objaw ten towarzyszy zapaleniu stawu, a także płynu w okolicy krętarza większego w diagnostyce schorzenia zwanego „trzaskającym biodrem”. USG pomaga też przy ocenie zarysów kostnych elementów stawu biodrowego, głównie kości udowej, podczas której można wykluczyć istnienie nierówności i nawarstwień kostnych powstałych w wyniku procesów zapalnych.

Wskazania:

  • silny, utrzymujący się ból w stawie biodrowym,
  • uraz zewnętrzny,
  • opuchnięty i gorący staw,
  • choroby reumatyczne.

Diagnostyka USG stawu biodrowego obejmuje:

  • wysięk, obrzęk błony maziowej w stawie,
  • zarysy kostne przedniej części głowy i szyjki kości udowej,
  • chrząstkę przedniej części głowy kości udowej,
  • zarys obrąbka kostnego panewki,
  • obrąbek chrzęstny panewki.
  • przyczep i ścięgno mięśnia prostego uda,
  • ścięgno i kaletkę mięśnia biodrowo-lędźwiowego,
  • pasmo biodrowo-piszczelowe,
  • kaletkę mięśnia pośladkowego wielkiego / pasma biodrowo-piszczelowego,
  • ścięgno mięśnia pośladkowego średniego.

Kolana należą do najczęściej uszkadzanych stawów u człowieka, ze względu na budowę, funkcje i umiejscowienie. Razem ze stawem skokowym są narażone na największe obciążenia – samo wchodzenie po schodach może powodować nacisk na rzepkę rzędu kilkuset kilogramów. Najczęstszymi urazami są skręcenia, zwichnięcia, uszkodzenia więzadeł czy łąkotki.

USG jest ważnym badaniem przy ocenie stawu po urazie lub w przypadku bólu. Dzięki niemu można stwierdzić lub wykluczyć uszkodzenie, ocenić jego rozległość, a także określić stan więzadeł i ścięgien. Daje też możliwość ustalenia przyczyny stanów bólowych kolan oraz powodu ograniczeń w wyproście lub zgięciu w stawie

Wskazania:

  • silny i długotrwały ból kolana,
  • opuchnięty i gorący staw,
  • problemy przy wyproście lub zgięciu kolana, blokowanie się stawu,
  • trudności w przy wykonywaniu codziennych czynności, jak np. wstawanie z łóżka czy chodzenie,
  • utrzymujący się obrzęk lub deformacja stawu,
  • choroby reumatyczne.

Diagnostyka USG stawu kolanowego obejmuje:

  • ocenę przestrzeni maziowych,
  • ocenę stawu rzepkowo-udowego,
  • ocenę ciągłości więzadeł pobocznych (piszczelowego i strzałkowego) oraz krzyżowych (przedniego i tylnego),
  • ocenę łąkotek (przyśrodkowej i bocznej), ich potencjalnych torbieli, pęknięć i zmian przeciążeniowych,
  • ocenę ścięgien (mięśnia krawieckiego, mięśnia smukłego, mięśnia półścięgnistego, mięśnia półbłoniastego, mięśnia dwugłowego uda, mięśnia brzuchatego, mięśnia podkolanowego),
  • ocenę dołu podkolanowego,
  • mięśni dołu podkolanowego,
  • nerwu piszczelowego i strzałkowego wspólnego,
  • tętnicy i żyły podkolanowej,
  • kaletki dołu podkolanowego.

Staw skokowy i stopa to obok kolan jedne z najbardziej narażonych na uszkodzenia stawów w ciele człowieka. W wyniku dużych przeciążeń lub urazów często zdarzają się naderwania ścięgien i przerwania więzadeł międzykostnych.

Badanie USG pomaga zobrazować stopień uszkodzenia włókien w więzadłach lub ścięgnach, ustalić przyczyny dolegliwości oraz zastosować odpowiednie leczenie. Tak jak i w przypadku innych badań diagnostycznych, USG pozwala wykryć różne zmiany patologiczne w stawie, powstałe np. w wyniku urazu, zapalenia czy przeciążenia okolic stawu skokowego i stopy. Badanie to pozwala także na ocenę stabilności stawu w badaniach czynnościowych.

Wskazania:

  • bóle okolicy stawu skokowego i stopy, powstałe w wyniku urazu lub przeciążenia,
  • zapalne lub przewlekłe bóle, towarzyszący im obrzęk oraz zaczerwienienie,
  • uszkodzenia więzadłowo-torebkowe okolicy stawu skokowego, powstałe w wyniku skręceń lub stłuczeń, bóle reumatyczne.

Diagnostyka USG stawu skokowego obejmuje:

  • ocenę przestrzeni maziowych (kaletki, pochewki, jamy stawów),
  • ocenę aparatu więzadłowego,
  • ocenę ścięgien mięśni, ich pochewek i troczków.

Najczęściej zrywanym ścięgnem kończyny dolnej jest właśnie ścięgno Achillesa. Jest zarówno najmocniejszym ścięgnem człowieka, a przy tym najczęściej używanym – podczas różnego rodzaju ruchów – chodzenia, biegania, czy skakania. Najbardziej narażone na jego urazy są sportowcy oraz osoby aktywne fizycznie.

Badanie USG ścięgna Achillesa pozwala na dokładną i skuteczną diagnostykę ścięgna, kaletek ścięgna i zarysów kostnych kaletki. Dzięki jego położeniu, możliwa jest dobra ocena stopnia uszkodzenia, lokalizacji zmian oraz zastosowanie odpowiedniej ścieżki leczenia.

Wskazania:

  • ból i sztywność ścięgna pojawiająca się najczęściej rano,
  • ból wzdłuż ścięgna lub z tyłu, kilka cm nad piętą, nasilający się podczas chodzenia lub biegania,
  • ostry ból następnego dnia po treningu,
  • obrzęk okolicy ścięgna, może być ciągły i nasilać się podczas ćwiczeń,
  • narastające w czasie ograniczenie ruchomości w stawie skokowym, trudności w chodzeniu, brak możliwości stania na palcach,
  • charakterystyczny „trzask” w tylnej części łydki lub pięty, który może oznaczać zerwanie ścięgna Achillesa.

Diagnostyka USG ścięgna Achillesa obejmuje:

  • strukturę ścięgna Achillesa,
  • ościęgno,
  • zrosty w przestrzeni ościęgna (badanie dynamiczne),
  • kaletkę ścięgna Achillesa i kaletkę podskórną piętową,
  • zarysy kostne kaletki ścięgna i jego przyczepu piętowego.